کلسیفیکاسیون سینه چیست؟

کلسیفیکاسیون سینه، تجمع رسوبات کلسیمی در بافت پستان است. پزشک از طریق یک ماموگرافی ساده هم می‌تواند کلسیفیکاسیون را تشخیص دهد. توده‌های کلسیفیکاسیون معمولاً غیرسرطانی و خوش‌خیم هستند اما در برخی موارد ممکن است علامت این باشند که شما در معرض سرطان سینه هستید. معاینات ماموگرافی معمولی هم می‌توانند این احتمال و همه تغییرات پیش‌سرطانی را تشخیص دهند تا درمان زودهنگام شروع شود.

کلسیفیکاسیون سینه چیست و چه علائمی دارد؟

کلسیفیکاسیون سینه زمانی رخ می‌دهد که کلسیم در بافت پستان رسوب می‌کند. رسوبات کلسیمی در بافت سینه دردی ایجاد نمی‌کنند و اندازه آن‌ها به قدری ریز است که با لمس دست نمی‌توان وجود آن‌ها را حس کرد؛ به همین دلیل، تا بعد از انجام ماموگرافی نمی‌توان وجود یا عدم وجود کلسیفیکاسیون سینه را تشخیص داد. توجه داشته باشید که تشخیص کلسیفیکاسیون در سینه با رادیولوژی معمولی میسر نیست و باید از ماموگرافی کمک گرفت. در طول ماموگرافی، پرتو اشعه ایکس با دوز بسیار کم، ضایعات مشکوک در بافت سینه را تشخیص می‌دهد.

کلسیفیکاسیون سینه به‌خودی‌خود بی‌ضرر است اما ممکن است علامت اولیه رشد سلول‌های غیرعادی در بافت سینه باشد. شکل، اندازه و توزیع کلسیفیکاسیون‌ها تعیین می‌کند که آیا شرایط خوش خیم و غیرسرطانی است یا به آزمایش‌های بیشتری برای رد احتمال سرطان نیاز دارد.

انواع کلسیفیکاسیون سینه

کلسیفیکاسیون سینه دو نوع دارد که هر کدام در معاینات ماموگرافی به شکل متفاوتی ظاهر می‌شوند.

ماکروکلسیفیکاسیون

ماکروکلسیفیکاسیون در تصاویر ماموگرافی به شکل لکه‌های سفید بزرگی ظاهر می‌شود که به‌صورت نامنظم در سراسر پستان پخش شده‌اند. این شایع‌ترین نوع کلسیفیکاسیون پستان است و خوش‌خیم به شمار می‌رود و نیازی به تصویربرداری و معاینه مجدد ندارد.

میکروکلسیفیکاسیون

زمانی که به تصاویر ماموگرافی نگاه کنیم، میکروکلسیفیکاسیون را به شکل لکه‌های سفید کوچک می‌بینیم. این لکه‌های کوچک ممکن است پراکنده و یا به‌صورت منظم در یک خط قرار داشته باشند. میکروکلسیفیکاسیون سینه نیز خوش‌خیم و غیرسرطانی است اما بیشتر از ماکروکلسیفیکاسیون بر سرطان سینه دلالت دارد. اگر پزشک میکروکلسیفیکاسیون را مشاهده کند، احتمالاً آزمایش سلول‌های پیش‌سرطانی یا آزمایش سرطان سینه را تجویز می‌کند.

  کلسیفیکاسیون سینه چقدر شایع است؟

کلسیفیکاسیون سینه به‌خصوص در افراد بالای 50 سال بسیار شایع است. حدوداً نیمی از خانم‌ها دچار کلسیفیکاسیون خوش خیم سینه می‌شوند.

علائم کلسیفیکاسیون سینه

سؤال بیشتر خانم‌ها این است که کلسیفیکاسیون سینه چه علائمی دارد. در واقع، هیچ نشانه‌ای نمی‌تواند درمورد کلسیفیکاسیون سینه هشدار دهد و در طول معاینه دستی هم نمی‌توان به وجود آن پی برد. علی‌رغم این موضوع، با انجام یک ماموگرافی ساده نیز می‌توانید از وجود یا عدم وجود کلسیفیکاسیون در سینه مطمئن شوید.

دلیل کلسیفیکاسیون سینه

محققان نمی‌دانند که چه چیزی باعث کلسیفیکاسیون سینه می شود اما چند دلیل احتمالی و منطقی برای آن وجود دارد. رسوبات کلسیم در پاسخ به فرآیندهای مختلفی تشکیل می‌شوند که بافت پستان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. کلسیفیکاسیون خوش خیم سینه ممکن است از موارد زیر نشأت بگیرد:

• جراحت پستان
• کیست سینه
• عفونت سینه
• توده های خوش خیم سینه (فیبروآدنوم)
• اکتازی مجرای پستان
• سابقه جراحی سینه
• درمان سرطان سینه در گذشته

کلسیفیکاسیون سرطانی پستان اغلب به کارسینوم مجرای شیری درجا (DCIS) مربوط می‌شود. DCIS نوعی سرطان سینه غیرتهاجمی است که در مجاری شیری سینه شکل می‌گیرد. منظور از غیرتهاجمی این است که سرطان فراتر از مجاری شیری گسترش پیدا نمی‌کند.

چه چیزی باعث کلسیفیکاسیون پستان نمی‌شود؟

شاید نام آن باعث ایجاد تصور غلطی شود که مصرف زیاد کلسیم باعث کلسیفیکاسیون سینه می‌شود. اما مصرف کلسیم چه در قالب مواد غذایی و چه به صورت مکمل، موجب رسوب کلسیم در سینه و ایجاد کلسیفیکاسیون نمی‌شود.

کلسیفیکاسیون سینه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در اغلب موارد، کلسیفیکاسیون در سینه به‌طور خوش‌خیم و غیرسرطانی رخ می‌دهد و نیازی به درمان ندارد. با این‌حال، تشخیص و تمیز دادن میان ماکروکلسیفیکاسیون و میکروکلسیفیکاسیون به دقت بالایی نیاز دارد. به عبارت دیگر،  ماکروکلسیفیکاسیون و میکروکلسیفیکاسیون در ماموگرافی شبیه به هم هستند. به همین دلیل، مثلاً زمانی که پزشک مجموعه‌ای فشرده از کلسیفیکاسیون‌ها یا لکه‌های کوچک سفید با پراکندگی منظم را در تصاویر ماموگرافی مشاهده کند، آزمایش‌های بیشتری را برای بیمار در نظر بگیرد.

آزمایش‌های بعدی برای تشخیص دقیق نوع کلسیفیکاسیون سینه شامل موارد زیر می‌شود:

ماموگرافی تشخیصی: این نوع ماموگرافی جزئیات بیشتری را نسبت به انواع معمولی می‌دهد. در این روش، پزشک یا اپراتور از زوایای مختلف تصاویر بیشتری را از ناحیه مشکوک می‌گیرد. معمولاً ماموگرافی تشخیصی اولین گزینه‌ای است که پزشک برای به دست آوردن جزئیات بیشتر از کلسیفیکاسیون سینه به سراغ آن می‌رود. بزرگنمایی و زوم کردن بر روی کلسیفیکاسیون برجسته‌ترین ویژگی ماموگرافی تشخیصی است که دید بهتری از شکل و آرایش رسوبات کلسیمی به پزشک می‌دهد.

بیوپسی سینه: در بسیاری از موارد، برای تشخیص دلیل رسوب شدن کلسیم در سینه به بیوپسی نیاز است. بایوپسی یا بیوپسی سینه یک عمل کم‌تهاجمی است که در طول آن، پزشک تکه بسیار کوچکی از سینه را با کمک تصویربرداری زنده و همزمان، جدا می‌کند. پاتولوژیست می‌تواند در این نمونه کوچک نشانه‌های بیماری را بررسی کند. ممکن است پزشک بیوپسی را تحت هدایت تصاویر ماموگرافی انجام دهد؛ در این‌صورت، به این روش بیوپسی استریوتاکتیک سینه می‌گویند.

بیوپسی سینه چگونه انجام می شود؟

پزشک برای آنکه قسمتی از بافت کلسیفیکاسیون پستان را به منظور بررسی بیشتر و دقیق‌تر خارج کند، یا از سوزن مخصوص بیوپسی کمک می‌گیرد و یا از طریق جراحی این کار را انجام می‌دهد.

بیوپسی با سوزن (core needle biopsy): پزشک تحت بی‌حسی موضعی و با استفاده از یک سوزن نازک و توخالی که در هماهنگی با سیستم تصویربرداری زنده کار می‌کند، یک قسمت کوچک از بخش مشکوک به کلسیفیکاسیون را خارج می‌کند.

بیوپسی از طریق جراحی (surgical biopsy): اگر پزشک نتواند بافت مورد نظر را با استفاده سوزن از سینه خارج کند و یا نتایج روش قبلی مبهم باشد، احتمالاً بیوپسی را از طریق جراحی انجام می‌دهد. جراح، این نوع بیوپسی را در اتاق عمل و تحت بیهوشی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌دهد. قبل از شروع جراحی، پزشک تصاویر X-ray سینه را بررسی می‌کند تا از محل دقیق کلسیفیکاسیون مطمئن شود. سپس، بافت را برش داده و نمونه را به آزمایشگاه منتقل می‌کند.

آیا ممکن است نتایج ماموگرافی در تشخیص کلسیفیکاسیون سینه اشتباه باشد؟

گاهی اوقات امکان دارد توده‌ها یا کیست‌های غیرسرطانی با میکروکلسیفیکاسیون سینه اشتباه شوند. دلیل این امر می‌تواند استفاده از دئودورانت یا کرم در نزدیکی پوست سینه قبل از ماموگرافی باشد. به همین دلیل است که نباید قبل از مراجعه برای ماموگرافی از دئودورانت استفاده کنید.

اگر نمی‌خواهید نتیجه ماموگرافی‌تان اشتباه از آب دربیاید، مقاله «بایدها و نبایدهای ماموگرافی» را قبل از مراجعه برای معاینه حتماً مطالعه کنید.

کلسیفیکاسیون سینه چگونه درمان می‌شود؟

همانطور که بالاتر اشاره کردیم، کلسیفیکاسیون در بیشتر موارد غیرسرطانی است و به درمان نیازی ندارد. پزشک شما می‌تواند با مقایسه تصاویر ماموگرافی بعدی با تصاویر فعلی، تغییرات کلسیفیکاسیون در سینه شما را مورد بررسی قرار دهد.

اگر به جز ماموگرافی معمولی، یک یا چند آزمایش دیگر نیز علائم غیر عادی یا نشانه‌های سرطان را به تصویر بکشند، باید به پزشکی که متخصص بیماری‌های سینه است مراجعه کنید. معمولاً جراح سینه بهترین گزینه برای این مواقع محسوب می‌شود. درمان میکروکلسیفیکاسیون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بررسی بافت سینه برای یافتن تغییرات نامطلوب
• حذف قسمتی از سینه یا کل آن
• شیمی درمانی یا پرتودرمانی
• درمان دارویی

توجه داشته باشید که انتخاب نوع درمان به صلاح‌دید پزشک بستگی دارد.

آیا باید کلسیفیکاسیون را از سینه خارج کرد؟

معمولاً خیر. زمانی که سلول‌ها تقسیم می‌شوند و رشد می‌کنند، کلسیم رسوب می‌کند. این رسوبات به‌خودی‌خود بی‌خطر هستند. اما اگر از رشد و تقسیم غیرعادی سلول‌های پیش‌سرطانی و سرطانی نشأت بگیرد، باید این توده سلول‌ها را از سینه خارج کرد، نه توده‌های کلسیفیکاسیون.

پیشگیری از کلسیفیکاسیون سینه

برای جلوگیری از به وجود آمدن کلسیفیکاسیون در پستان نمی‌توانید کاری بکنید اما با انجام ماموگرافی به‌موقع می‌توانید سرطان احتمالی را تشخیص داده و از آن پیشگیری کنید.

برای انجام ماموگرافی به کجا مراجعه کنیم؟

برای این کار، شما باید به مرکزی مراجعه کنید که از دستگاه‌های به‌روز و مدرن استفاده می‌کند؛ دستگاه‌های ماموگرافی که عکس‌های باکیفیت و دقیقی را از بافت سینه ارائه می‌دهند. گروه تجهیزات پزشکی رئوف با فراهم کردن بهترین دستگاه‌های ماموگرافی دیجیتال دوبعدی و سه‌بعدی سعی می‌کند در راستای جلوگیری از سرطان سینه و بهبود سلامت جامعه گام بردارد.